Aspiryna to popularny lek przeciwbólowy i przeciwzapalny, który jest również stosowany w niskich dawkach w celu zmniejszenia ryzyka zakrzepów krwi. Należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i działa poprzez hamowanie enzymów odpowiedzialnych za produkcję substancji chemicznych wywołujących ból i stan zapalny.
Preparat dostępny wyłącznie na receptę: NIE
Postać | Dostępne dawki | Wielkość opakowania | Producent |
---|---|---|---|
Tabletki | 75 mg, 100 mg, 300 mg | 10 tabletek, 20 tabletek, 28 tabletek, 100 tabletek | Bayer |
Tabletki dojelitowe | 81 mg, 325 mg | 30 tabletek, 100 tabletek | Brak danych |
Tabletki musujące | 500 mg | 10 tabletek | Brak danych |
Skład
Substancje czynne
Kwas acetylosalicylowy jest główną substancją czynną aspiryny. Jest to związek chemiczny, który należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Kwas acetylosalicylowy działa poprzez blokowanie enzymów odpowiedzialnych za produkcję prostaglandyn, które biorą udział w procesach zapalnych organizmu.
Substancje pomocnicze
Aspiryna zawiera również skrobię kukurydzianą oraz celulozę mikrokrystaliczną. Skrobia kukurydziana jest stosowana jako substancja wiążąca i wypełniająca, co ułatwia formowanie tabletek. Celuloza mikrokrystaliczna jest używana jako wypełniacz, poprawiając trwałość i konsystencję tabletek.
Mechanizm działania
Hamowanie cyklooksygenazy
Aspiryna działa poprzez hamowanie cyklooksygenazy (COX), czyli enzymu kluczowego dla syntezy prostaglandyn. Prostaglandyny są substancjami odpowiedzialnymi za wywoływanie stanów zapalnych, bólu i gorączki w organizmie. Poprzez blokowanie COX, aspiryna zmniejsza produkcję tych substancji, co prowadzi do złagodzenia objawów stanu zapalnego.
Działanie przeciwzapalne
Dzięki swojemu mechanizmowi działania, aspiryna wykazuje działanie przeciwzapalne. Jest często stosowana w leczeniu stanów zapalnych, takich jak zapalenie stawów czy choroby reumatyczne. Regularne stosowanie aspiryny może pomóc zmniejszyć obrzęki i ból związany z przewlekłymi stanami zapalnymi.
Działanie przeciwgorączkowe
Aspiryna jest również skuteczna jako środek przeciwgorączkowy. Działa poprzez wpływ na ośrodek termoregulacji w mózgu, pomagając obniżyć podwyższoną temperaturę ciała. Jest powszechnie stosowana w leczeniu gorączki towarzyszącej przeziębieniu i grypie.
Działanie przeciwpłytkowe
Aspiryna ma także działanie przeciwpłytkowe, co oznacza, że zapobiega zlepianiu się płytek krwi. Dzięki temu zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów krwi, co jest szczególnie ważne w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych. Jest często stosowana w zapobieganiu zawałom serca i udarom mózgu.
Wskazania do stosowania
Bóle o różnym pochodzeniu
Aspiryna jest zalecana w leczeniu bólów o różnym pochodzeniu, w tym bólu głowy, mięśni, stawów oraz zębów. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwbólowym, pomaga złagodzić dolegliwości bólowe w krótkim czasie.
Gorączka
Stosowanie aspiryny jest skuteczne w przypadku gorączki. Pomaga obniżyć podwyższoną temperaturę ciała, co sprawia, że jest często wybierana jako środek leczniczy podczas infekcji wirusowych, takich jak grypa czy przeziębienie.
Choroby układu sercowo-naczyniowego
Aspiryna jest szeroko stosowana w profilaktyce i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego. Dzięki swoim właściwościom przeciwpłytkowym, jest zalecana w zapobieganiu zawałom serca, udarom mózgu oraz w profilaktyce wtórnej chorób sercowych.
Dawkowanie
Dawkowanie dla dorosłych
Zalecana dawka aspiryny dla dorosłych w leczeniu bólu i gorączki wynosi zwykle 500 mg do 1000 mg co 4-6 godzin, w razie potrzeby. Maksymalna dawka dobowa nie powinna przekraczać 4000 mg. Przy stosowaniu w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, dawka wynosi zazwyczaj 75-100 mg dziennie.
Dawkowanie dla dzieci
U dzieci aspiryna powinna być stosowana ostrożnie i zgodnie z zaleceniami lekarza. Zazwyczaj nie jest zalecana dla dzieci poniżej 16 roku życia z powodu ryzyka zespołu Reye'a. W razie konieczności, dawkowanie powinno być dokładnie dostosowane do masy ciała dziecka i zalecane przez pediatrę.
Specjalne zalecenia dawkowania
Osoby z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby mogą wymagać dostosowania dawki aspiryny. W takich przypadkach konieczna jest konsultacja z lekarzem w celu ustalenia bezpiecznej dawki. Pacjenci w podeszłym wieku powinni zachować ostrożność przy stosowaniu aspiryny, z uwagi na większe ryzyko działań niepożądanych.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na kwas acetylosalicylowy
Nadwrażliwość na kwas acetylosalicylowy i inne salicylany jest istotnym przeciwwskazaniem do stosowania aspiryny. Objawy mogą obejmować reakcje alergiczne, takie jak wysypka, duszność lub obrzęk twarzy i gardła. W przypadku wystąpienia takich objawów, należy natychmiast przerwać stosowanie leku i skonsultować się z lekarzem.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Aspiryna nie powinna być stosowana u osób z aktywną chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Może ona nasilać objawy choroby oraz zwiększać ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego. Pacjenci z chorobą wrzodową powinni skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii aspiryną.
Skłonność do krwawień
Osoby ze skłonnością do krwawień powinny unikać stosowania aspiryny. Lek ten może nasilać krwawienia, dlatego szczególną ostrożność powinny zachować osoby z zaburzeniami krzepnięcia krwi lub przyjmujące inne leki przeciwkrzepliwe. W takich przypadkach konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Interakcje z innymi lekami
NLPZ
Stosowanie aspiryny w połączeniu z innymi NLPZ może zwiększać ryzyko działań niepożądanych, takich jak krwawienia z przewodu pokarmowego. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania kilku leków z tej samej grupy bez konsultacji z lekarzem. W razie konieczności takiej terapii, lekarz może zalecić odpowiednie dostosowanie dawki.
Antykoagulanty
Aspiryna może nasilać działanie antykoagulantów, takich jak warfaryna, zwiększając ryzyko krwawień. Dlatego pacjenci przyjmujący leki przeciwzakrzepowe powinni skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania aspiryny. Konieczne może być monitorowanie parametrów krzepnięcia krwi.
Leki przeciwnadciśnieniowe
Aspiryna może osłabiać działanie niektórych leków przeciwnadciśnieniowych, co może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi. Pacjenci stosujący leki na nadciśnienie powinni monitorować swoje ciśnienie podczas stosowania aspiryny i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem.
Możliwe działania niepożądane
Dolegliwości żołądkowo-jelitowe
Do najczęstszych działań niepożądanych aspiryny należą dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak zgaga, nudności czy bóle brzucha. Mogą one występować zwłaszcza przy długotrwałym stosowaniu leku. Aby zminimalizować te objawy, zaleca się przyjmowanie aspiryny w trakcie posiłków.
Reakcje alergiczne
Choć rzadko, aspiryna może wywoływać reakcje alergiczne, objawiające się wysypką, świądem, obrzękiem lub trudnościami w oddychaniu. W przypadku wystąpienia takich objawów, należy niezwłocznie przerwać stosowanie leku i skontaktować się z lekarzem.
Zwiększone ryzyko krwawień
Stosowanie aspiryny, zwłaszcza w dużych dawkach, może prowadzić do zwiększonego ryzyka krwawień. Dotyczy to zwłaszcza osób z zaburzeniami krzepliwości krwi lub przyjmujących inne leki przeciwkrzepliwe. Ważne jest, aby pacjenci monitorowali objawy krwawienia, takie jak krwawienia z nosa czy dłużej trwające krwawienia z ran.
Stosowanie z jedzeniem i piciem
Wpływ jedzenia na wchłanianie
Jedzenie może wpływać na wchłanianie aspiryny, opóźniając jego początek, ale zmniejszając ryzyko podrażnienia żołądka. Zaleca się przyjmowanie leku podczas posiłku lub bezpośrednio po nim, aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego.
Alkohol a aspiryna
Spożywanie alkoholu podczas stosowania aspiryny może zwiększać ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego. Osoby przyjmujące aspirynę powinny unikać picia alkoholu lub ograniczyć jego spożycie do minimum. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Ostrzeżenia i środki ostrożności
Ryzyko zespołu Reye'a
Stosowanie aspiryny u dzieci i młodzieży z infekcjami wirusowymi wiąże się z ryzykiem zespołu Reye'a, rzadkiej, lecz poważnej choroby. Dlatego aspiryna nie jest zalecana dla osób poniżej 16 roku życia bez wyraźnego zalecenia lekarza. Ważne jest, aby rodzice byli świadomi tego ryzyka i skonsultowali się z pediatrą przed podaniem leku dziecku.
Stosowanie w ciąży i laktacji
Kobiety w ciąży i karmiące piersią powinny unikać stosowania aspiryny, chyba że lekarz zaleci inaczej. Aspiryna może wpływać na rozwój płodu i przenikać do mleka matki. W przypadku konieczności stosowania tego leku w tym okresie, należy skonsultować się z lekarzem w celu oceny potencjalnych korzyści i ryzyka.
Bezpieczeństwo u osób starszych
Osoby starsze są bardziej narażone na działania niepożądane aspiryny, takie jak krwawienia z przewodu pokarmowego. Dlatego ważne jest, aby seniorzy stosowali aspirynę zgodnie z zaleceniami lekarza i regularnie monitorowali swoje zdrowie. W razie jakichkolwiek wątpliwości czy objawów niepożądanych, powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym.