Fentanyl WZF to silny lek przeciwbólowy stosowany głównie w anestezjologii i w leczeniu bólu przewlekłego, który działa na receptory opioidowe w mózgu, zmniejszając odczuwanie bólu. Ze względu na wysokie ryzyko uzależnienia i poważnych skutków ubocznych, jego stosowanie wymaga ścisłego nadzoru medycznego.

Preparat dostępny wyłącznie na receptę: TAK

Skład

Substancje czynne

Fentanyl WZF zawiera fentanyl, który jest silnym opioidem o działaniu przeciwbólowym. Fentanyl działa na receptory opioidowe w ośrodkowym układzie nerwowym, co prowadzi do tłumienia odczuwania bólu. Jest stosowany w różnych formach, w tym jako plastry transdermalne, iniekcje czy tabletki podjęzykowe.

Substancje pomocnicze

W zależności od formy leku, Fentanyl WZF może zawierać różne substancje pomocnicze, które pomagają w jego wchłanianiu i działaniu. Przykładowe substancje pomocnicze to celuloza mikrokrystaliczna, laktoza, czy hydroksypropylometyloceluloza. Te substancje są bezpieczne i mają na celu poprawę stabilności i biodostępności leku.

Mechanizm działania

Mechanizm molekularny

Fentanyl działa poprzez wiązanie się z receptorami μ-opioidowymi w mózgu i rdzeniu kręgowym. To wiązanie prowadzi do zmniejszenia przewodnictwa neuronalnego i zahamowania transmisji sygnałów bólowych. Mechanizm ten jest odpowiedzialny za jego silne działanie przeciwbólowe.

Efekty farmakologiczne

Główne efekty farmakologiczne fentanylu to działanie przeciwbólowe, uspokajające oraz depresja oddechowa. Jest to lek o szybkim początku działania i krótkim czasie trwania efektu. Fentanyl może również powodować zwężenie źrenic oraz działa przeciwkaszlowo.

Wskazania do stosowania

Leczenie przewlekłego bólu

Fentanyl jest stosowany w leczeniu przewlekłego, intensywnego bólu, który nie jest kontrolowany przez inne leki przeciwbólowe. Jest często wybierany w terapii bólu nowotworowego, gdzie wymagane są silne opioidy.

Zastosowanie w anestezji

Fentanyl jest stosowany jako część znieczulenia ogólnego, gdzie jego działanie przeciwbólowe jest wykorzystywane do tłumienia bólu operacyjnego. Może być podawany jako część premedykacji, w trakcie operacji oraz w opiece pooperacyjnej.

Dawkowanie

Dawkowanie dla dorosłych

Dawkowanie fentanylu dla dorosłych zależy od formy leku i stanu klinicznego pacjenta. W przypadku plastrów transdermalnych dawka jest dobierana indywidualnie, zwykle począwszy od najniższej skutecznej dawki. Iniekcje oraz inne formy doustne również wymagają precyzyjnego dostosowania dawki.

Dawkowanie dla dzieci

Stosowanie fentanylu u dzieci wymaga szczególnej ostrożności i jest zarezerwowane dla specjalistycznych ośrodków. Dawkowanie musi być ściśle monitorowane i dostosowane do masy ciała oraz wieku dziecka.

Dostosowanie dawki w szczególnych przypadkach

W przypadku pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek, a także osób w podeszłym wieku, konieczne może być dostosowanie dawkowania fentanylu. W takich sytuacjach ważne jest monitorowanie pacjenta pod kątem działań niepożądanych.

Przeciwwskazania

Bezwzględne przeciwwskazania

Fentanyl jest przeciwwskazany u pacjentów z nadwrażliwością na substancję czynną. Nie należy go stosować u pacjentów z ciężką depresją oddechową lub bezdechem sennym.

Względne przeciwwskazania

Ostrożność zalecana jest u pacjentów z chorobami układu oddechowego, niewydolnością serca czy zaburzeniami psychotycznymi. W takich przypadkach konieczne jest dokładne rozważenie korzyści i ryzyka terapii.

Interakcje z innymi lekami

Leki nasilające działanie fentanylu

Leki takie jak inhibitory monoaminooksydazy (MAOI) i niektóre antydepresanty mogą zwiększać działanie fentanylu, prowadząc do podwyższonego ryzyka depresji oddechowej. Należy unikać jednoczesnego stosowania tych leków.

Leki osłabiające działanie fentanylu

Niektóre leki indukujące enzymy wątrobowe, jak ryfampicyna, mogą przyspieszać metabolizm fentanylu, osłabiając jego działanie przeciwbólowe. W takich przypadkach może być konieczne dostosowanie dawki.

Możliwe działania niepożądane

Często występujące działania niepożądane

Do często występujących działań niepożądanych fentanylu należą nudności, wymioty, zaparcia oraz zawroty głowy. Pacjenci mogą także doświadczać senności i bólów głowy.

Rzadkie działania niepożądane

Rzadziej występują reakcje alergiczne, halucynacje, czy depresja oddechowa wymagająca interwencji medycznej. W przypadku pojawienia się poważnych objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Stosowanie z jedzeniem i piciem

Wpływ jedzenia na wchłanianie

Spożycie pokarmu nie ma znaczącego wpływu na wchłanianie fentanylu w formie transdermalnej lub iniekcyjnej. Jednakże, dla niektórych form doustnych, posiłki mogą wpływać na tempo wchłaniania, co może wpłynąć na czas rozpoczęcia działania leku.

Wpływ alkoholu na działanie leku

Spożycie alkoholu może nasilać działanie depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy fentanylu, co zwiększa ryzyko poważnych działań niepożądanych, takich jak depresja oddechowa. Zaleca się unikanie alkoholu podczas terapii fentanylem.

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Ostrzeżenia dotyczące stosowania

Fentanyl może powodować uzależnienie, dlatego jego stosowanie powinno być ściśle kontrolowane przez lekarza. Pacjenci powinni być świadomi ryzyka związanego z przedawkowaniem, które może prowadzić do zatrzymania oddechu i zgonu.

Środki ostrożności w szczególnych populacjach

U pacjentów w podeszłym wieku oraz z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek należy zachować szczególną ostrożność ze względu na zwiększone ryzyko działań niepożądanych. Regularne monitorowanie i dostosowanie dawki mogą być konieczne w tych grupach pacjentów.

Zawsze skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą przed rozpoczęciem stosowania fentanylu, aby zapewnić bezpieczne i skuteczne leczenie.