Olpinat to lek stosowany w leczeniu schizofrenii i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, działający poprzez blokowanie receptorów dopaminowych i serotoninowych w mózgu. Może powodować działania niepożądane, takie jak przyrost masy ciała i senność, dlatego stosowanie powinno być monitorowane przez lekarza.

Preparat dostępny wyłącznie na receptę: TAK

Skład

Substancje czynne

• Olanzapina – jest to substancja czynna leku Olpinat, która należy do grupy atypowych leków przeciwpsychotycznych.

Substancje pomocnicze

• Laktoza jednowodna – stosowana jako wypełniacz w tabletkach.
• Celuloza mikrokrystaliczna – upraszcza proces formowania tabletek.
• Skrobia kukurydziana – pełni rolę wypełniacza i stabilizatora.
• Hypromeloza – używana jako środek wiążący i kontrolujący uwalnianie substancji czynnej.
• Kroskarmeloza sodowa – wspomaga rozpad tabletek, co ułatwia ich rozpuszczanie.
• Magnezu stearynian – stosowany jako środek poślizgowy.

Mechanizm działania

Działanie na receptory dopaminergiczne

Olanzapina, będąca główną substancją czynną leku Olpinat, działa poprzez antagonistyczne wiązanie się z receptorami dopaminergicznymi w mózgu. Blokowanie receptorów D2 jest kluczowym mechanizmem, dzięki któremu olanzapina łagodzi objawy psychotyczne, takie jak halucynacje i urojenia. Działanie to przyczynia się do redukcji pobudzenia dopaminergicznego, które jest nadmierne w schizofrenii.

Działanie na receptory serotoninowe

Olanzapina działa również na receptory serotoninowe 5-HT2A, co wpływa na jej skuteczność w leczeniu zaburzeń nastroju i objawów negatywnych w schizofrenii. Antagonizm wobec receptorów serotoninowych pomaga w stabilizacji nastroju oraz zmniejszaniu objawów lękowych i depresyjnych. Dzięki temu olanzapina wykazuje działanie zarówno przeciwpsychotyczne, jak i stabilizujące nastrój.

Inne mechanizmy działania

Olanzapina wpływa także na inne układy neuroprzekaźników, takie jak układ cholinergiczny, histaminergiczny oraz adrenergiczny. Blokowanie receptorów histaminowych H1 może prowadzić do działania sedatywnego, co często jest obserwowane u pacjentów w początkowym etapie terapii. Działanie na receptory adrenergiczne może przyczyniać się do poprawy funkcji poznawczych oraz redukcji objawów lękowych.

Wskazania do stosowania

Schizofrenia

Olpinat jest wskazany w leczeniu schizofrenii, gdzie pomaga w redukcji objawów pozytywnych, takich jak halucynacje, oraz objawów negatywnych, takich jak wycofanie społeczne. Regularne stosowanie leku pod nadzorem specjalisty może prowadzić do poprawy funkcjonowania pacjenta i jakości jego życia. Długoterminowe stosowanie olanzapiny pomaga również w zapobieganiu nawrotom choroby.

Choroba afektywna dwubiegunowa

Olpinat jest także stosowany w leczeniu epizodów maniakalnych i depresyjnych w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. Stabilizacja nastroju uzyskana dzięki olanzapinie jest kluczowa dla pacjentów cierpiących na to zaburzenie, ponieważ pomaga w kontrolowaniu wahań nastroju. Terapia ta przyczynia się do poprawy funkcjonowania codziennego oraz zmniejszenia ryzyka nawrotów.

Dawkowanie

Dawkowanie dla dorosłych

Dawkowanie olanzapiny powinno być dostosowane indywidualnie, ale zazwyczaj rozpoczyna się od dawki 5–10 mg na dobę. W przypadku braku odpowiedzi terapeutycznej dawka może być stopniowo zwiększana, zwykle nie przekraczając 20 mg na dobę. Ważne jest, aby stosowanie leku odbywało się pod kontrolą lekarza, który oceni skuteczność i tolerancję terapii.

Dawkowanie dla osób starszych

U osób starszych zaleca się rozpoczęcie terapii od niższej dawki początkowej, zazwyczaj 5 mg na dobę, ze względu na zwiększoną wrażliwość na działania niepożądane. Monitorowanie pacjentów w tej grupie wiekowej jest szczególnie istotne z uwagi na większe ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Dawka może być dostosowywana w zależności od tolerancji i potrzeb klinicznych.

Dawkowanie dla dzieci i młodzieży

Olanzapina nie jest zalecana dla dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia, z uwagi na brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności w tej grupie wiekowej. Stosowanie leku w populacji pediatrycznej powinno być rozważane jedynie w wyjątkowych przypadkach i pod ścisłym nadzorem specjalisty. Decyzja o leczeniu powinna uwzględniać potencjalne korzyści i ryzyko.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na olanzapinę

Olpinat jest przeciwwskazany u pacjentów z nadwrażliwością na olanzapinę lub jakikolwiek inny składnik leku. Reakcje alergiczne mogą objawiać się wysypką, świądem, obrzękiem lub trudnościami w oddychaniu. W przypadku wystąpienia takich objawów należy natychmiast przerwać stosowanie leku i skonsultować się z lekarzem.

Ciężkie schorzenia wątroby

Pacjenci z ciężkimi schorzeniami wątroby nie powinni przyjmować olanzapiny, ponieważ metabolizm leku może być zaburzony. Zwiększone ryzyko kumulacji leku w organizmie może prowadzić do nasilenia działań niepożądanych. Przed rozpoczęciem leczenia konieczna jest ocena funkcji wątroby oraz konsultacja z lekarzem.

Interakcje z innymi lekami

Interakcje z lekami działającymi na ośrodkowy układ nerwowy

Olanzapina może nasilać działanie depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy innych leków, takich jak benzodiazepiny czy opioidy. Równoczesne stosowanie tych leków może prowadzić do zwiększenia sedacji lub innych działań niepożądanych. Pacjenci powinni unikać łączenia olanzapiny z innymi lekami działającymi na ośrodkowy układ nerwowy bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Interakcje z lekami przeciwhistaminowymi

Stosowanie olanzapiny jednocześnie z lekami przeciwhistaminowymi, takimi jak difenhydramina, może zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak senność lub hipotonia. Należy zachować ostrożność podczas łączenia tych leków i monitorować pacjentów pod kątem nasilenia efektów ubocznych.

Interakcje z lekami przeciwnadciśnieniowymi

Olanzapina może wpływać na działanie leków przeciwnadciśnieniowych, prowadząc do nadmiernego obniżenia ciśnienia krwi. Monitorowanie ciśnienia krwi jest zalecane u pacjentów stosujących jednocześnie te leki, aby uniknąć ryzyka hipotensji. Konieczne może być dostosowanie dawek leków przeciwnadciśnieniowych.

Możliwe działania niepożądane

Działania niepożądane bardzo często występujące

Do najczęstszych działań niepożądanych olanzapiny należy przyrost masy ciała, senność i zawroty głowy. Regularne monitorowanie masy ciała oraz adaptacja stylu życia mogą pomóc w zarządzaniu tymi efektami ubocznymi. Sedacja i zawroty głowy mogą zmniejszać się w miarę kontynuacji leczenia.

Działania niepożądane często występujące

Często mogą wystąpić suchość w ustach, zaparcia oraz zwiększenie apetytu. Dbanie o odpowiednie nawodnienie i dieta bogata w błonnik mogą łagodzić niektóre z tych objawów. Pacjenci powinni być świadomi możliwości wystąpienia tych działań i konsultować się z lekarzem w razie potrzeby.

Rzadkie działania niepożądane

Rzadziej mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, reakcje alergiczne czy zaburzenia krwi, takie jak leukopenia. W przypadku zaobserwowania nietypowych objawów pacjenci powinni niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Regularne badania kontrolne mogą pomóc we wczesnym wykrywaniu tych rzadkich działań niepożądanych.

Stosowanie z jedzeniem i piciem

Wpływ jedzenia na wchłanianie leku

Olanzapina może być przyjmowana niezależnie od posiłków, ponieważ jedzenie nie wpływa istotnie na jej wchłanianie. Pacjenci mogą przyjmować lek zarówno na czczo, jak i po posiłku, zgodnie z zaleceniami lekarza. Ważne jest, aby lek stosować regularnie i o tej samej porze każdego dnia.

Spożywanie alkoholu podczas stosowania

Spożywanie alkoholu podczas stosowania olanzapiny może nasilać działanie depresyjne na ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do zwiększenia ryzyka sedacji i zaburzeń funkcji poznawczych. Zaleca się unikanie alkoholu podczas leczenia olanzapiną, aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych. Pacjenci powinni skonsultować się z lekarzem w przypadku jakichkolwiek wątpliwości.

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Monitorowanie parametrów metabolicznych

U pacjentów stosujących olanzapinę zaleca się regularne monitorowanie parametrów metabolicznych, takich jak poziom glukozy i lipidów we krwi. Zmiany w tych parametrach mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka wystąpienia zespołu metabolicznego. Wczesne wykrycie i interwencja mogą pomóc w zarządzaniu tym ryzykiem.

Środki ostrożności dotyczące zachowań samobójczych

Pacjenci leczeni olanzapiną powinni być monitorowani pod kątem występowania myśli i zachowań samobójczych, zwłaszcza na początku terapii. Zwiększona czujność jest wskazana u pacjentów z depresją lub historią zachowań samobójczych. W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Środki ostrożności u pacjentów z cukrzycą lub ryzykiem cukrzycy

Olanzapina może wpływać na kontrolę glikemii, dlatego pacjenci z cukrzycą lub ryzykiem jej wystąpienia powinni być szczególnie monitorowani. Regularne badania poziomu glukozy we krwi oraz konsultacje z lekarzem mogą pomóc w zarządzaniu potencjalnymi zmianami w kontroli glikemii. W przypadku wystąpienia objawów hiperglikemii konieczna jest konsultacja z lekarzem.