Oksytocyna to hormon, który stosuje się w celu indukcji porodu i wspomagania skurczów macicy. Pomaga również w kontrolowaniu krwawienia po porodzie.

Preparat dostępny wyłącznie na receptę: TAK

Skład

Substancje czynne

• Oksytocyna: Oksytocyna to hormon peptydowy, który jest syntetyzowany w podwzgórzu i uwalniany przez przysadkę mózgową. Działa głównie na mięsień macicy, wpływając na jego skurcze i aktywność.

Substancje pomocnicze

• Kwas octowy: Kwas octowy jest używany jako stabilizator w roztworach do wstrzykiwań, pomagając w utrzymaniu odpowiedniego pH preparatu.
• Chlorek sodu: Chlorek sodu, czyli sól fizjologiczna, jest stosowany jako środek izotoniczny, który pomaga w utrzymaniu odpowiedniej osmolarności roztworu.
• Woda do wstrzykiwań: Woda do wstrzykiwań jest czystym nośnikiem, w którym rozpuszczane są substancje czynne i pomocnicze, zapewniając ich odpowiednie rozproszenie i dostępność biologiczną.

Mechanizm działania

Receptory oksytocynowe

Oksytocyna oddziałuje na specyficzne receptory oksytocynowe, które są zlokalizowane głównie w mięśniach gładkich macicy oraz w gruczołach mlecznych. Stymulacja tych receptorów inicjuje kaskadę zdarzeń biochemicznych prowadzących do zwiększenia stężenia wapnia wewnątrzkomórkowego. Wysokie stężenie wapnia powoduje skurcze mięśni, co jest kluczowym mechanizmem działania oksytocyny.

Wpływ na mięsień macicy

Oksytocyna jest znana z indukcji skurczów macicy, co jest szczególnie istotne podczas porodu. Skurcze te pomagają w przesuwaniu płodu przez drogi rodne, ułatwiając proces narodzin. Dodatkowo, po porodzie oksytocyna wspiera proces inwolucji macicy, pomagając jej wrócić do normalnych rozmiarów.

Wpływ na wydzielanie mleka

Oksytocyna odgrywa kluczową rolę w procesie laktacji, pobudzając skurcze komórek mioepitelialnych w gruczole sutkowym. To ułatwia przepływ mleka z pęcherzyków mlecznych do przewodów mlecznych, umożliwiając dziecku efektywne ssanie. Wydzielanie oksytocyny jest pobudzane przez stymulację sutków podczas karmienia piersią.

Wskazania do stosowania

Indukcja porodu

Oksytocyna jest powszechnie stosowana do indukcji porodu, zwłaszcza gdy zachodzi potrzeba wywołania lub przyspieszenia porodu z powodów medycznych. Może to obejmować sytuacje, w których ciąża przekroczyła termin porodu lub gdy występują komplikacje zdrowotne u matki lub dziecka.

Zatrzymanie krwawienia poporodowego

Po porodzie oksytocyna jest wykorzystywana do zapobiegania i leczenia krwawienia poporodowego. Wspomaga skurcz mięśniówki macicy, co zmniejsza ryzyko nadmiernego krwawienia i wspiera prawidłowe gojenie się tkanek.

Pomoc w laktacji

W niektórych przypadkach oksytocyna może być stosowana w celu wspomagania laktacji u matek mających trudności z rozpoczęciem lub utrzymaniem produkcji mleka. Stymuluje ona wydzielanie mleka, co jest szczególnie pomocne w pierwszych dniach po porodzie.

Dawkowanie

Dawkowanie w indukcji porodu

Dawkowanie oksytocyny w indukcji porodu jest zindywidualizowane i zależy od odpowiedzi pacjentki na leczenie. Zwykle zaczyna się od niskiej dawki, która jest stopniowo zwiększana co 30-60 minut, aż do uzyskania odpowiednich skurczów macicy.

Dawkowanie w leczeniu krwawienia poporodowego

W leczeniu krwawienia poporodowego oksytocyna jest podawana dożylnie w większych dawkach niż przy indukcji porodu. Dawkowanie zależy od nasilenia krwawienia i może być modyfikowane w zależności od potrzeb klinicznych pacjentki.

Dawkowanie w stymulacji laktacji

W celu stymulacji laktacji oksytocyna może być podawana donosowo lub w inny sposób, zależnie od dostępnych form preparatu. Dawkowanie powinno być ustalone przez lekarza prowadzącego, który oceni indywidualne potrzeby pacjentki.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną

Oksytocyna nie powinna być stosowana u pacjentek z nadwrażliwością na oksytocynę lub jakikolwiek składnik preparatu. Reakcje alergiczne mogą być niebezpieczne i wymagać natychmiastowej interwencji medycznej.

Stan zdrowia pacjentki (np. hipotonia mięśnia macicy)

Stan zdrowia pacjentki, w tym hipotonia mięśnia macicy, stanowi przeciwwskazanie do stosowania oksytocyny. U pacjentek z osłabioną czynnością mięśnia macicy oksytocyna może prowadzić do poważnych powikłań, w tym do pęknięcia macicy.

Interakcje z innymi lekami

Leki zwiększające ryzyko nadciśnienia

Oksytocyna może wchodzić w interakcje z lekami zwiększającymi ryzyko nadciśnienia, takimi jak sympatykomimetyki. Kombinacja tych leków może prowadzić do znacznego wzrostu ciśnienia krwi, co wymaga ścisłego monitorowania pacjentki.

Leki przeciwzakrzepowe

Stosowanie oksytocyny z lekami przeciwzakrzepowymi wymaga ostrożności, ponieważ może zwiększać ryzyko krwawień. Należy dokładnie monitorować parametry krzepliwości krwi i dostosować dawki leków w zależności od stanu zdrowia pacjentki.

Możliwe działania niepożądane

Reakcje alergiczne

Oksytocyna może powodować reakcje alergiczne, które mogą objawiać się wysypką skórną, świądem, obrzękiem lub trudnościami w oddychaniu. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów alergicznych należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Hipotonia i bradykardia

Stosowanie oksytocyny może prowadzić do hipotonii, czyli obniżenia ciśnienia krwi, oraz bradykardii, czyli zwolnienia rytmu serca. Objawy te są szczególnie niebezpieczne u pacjentek z istniejącymi problemami kardiologicznymi i wymagają natychmiastowej interwencji.

Nadmierna stymulacja macicy

Zbyt duża dawka oksytocyny może prowadzić do nadmiernej stymulacji macicy, co wiąże się z ryzykiem pęknięcia macicy lub niedotlenienia płodu. Aby zminimalizować to ryzyko, konieczne jest ostrożne dozowanie i ciągłe monitorowanie stanu pacjentki.

Stosowanie z jedzeniem i piciem

Wpływ posiłków na działanie leku

Oksytocyna podawana dożylnie nie wykazuje istotnych interakcji z jedzeniem, a posiłki nie wpływają na jej skuteczność. Jednakże zaleca się podawanie leku w środowisku szpitalnym, gdzie pacjentka jest pod stałą obserwacją.

Zalecenia dotyczące spożycia płynów

Nie ma specjalnych zaleceń dotyczących spożycia płynów podczas stosowania oksytocyny. Ważne jest jednak, aby pacjentka była odpowiednio nawodniona, zwłaszcza w przypadku intensywnych skurczów macicy lub krwawienia.

Ostrzeżenia i środki ostrożności

Monitorowanie podczas stosowania

Podczas stosowania oksytocyny konieczne jest ścisłe monitorowanie parametrów życiowych pacjentki oraz stanu płodu. Regularne badania pozwalają na szybkie wykrycie i reagowanie na jakiekolwiek niepożądane działanie leku.

Ryzyko dla płodu i noworodka

Oksytocyna może wpływać na przepływ krwi przez łożysko i tlenowanie płodu, co stanowi istotne ryzyko w przypadku nadmiernej stymulacji macicy. Dlatego ważne jest monitorowanie tętna płodu i stopnia skurczów macicy, aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno matce, jak i dziecku.