Rak żołądka to złośliwy nowotwór, który rozwija się w ścianie żołądka, często przez długi czas nie dając wyraźnych objawów. To sprawia, że choroba bywa rozpoznawana dopiero w zaawansowanym stadium, utrudniając leczenie i zmniejszając szansę na całkowite wyleczenie. Poniżej znajdziesz szczegółowe informacje, które pomogą Ci zrozumieć, czym tak naprawdę jest rak żołądka, jakie są jego objawy, przyczyny oraz jak wygląda proces leczenia i profilaktyki.
Czym jest rak żołądka?
Rak żołądka to choroba nowotworowa, w której komórki wyściełające ścianę żołądka ulegają niekontrolowanemu rozmnażaniu. Z czasem mogą naciekać okoliczne tkanki i dawać przerzuty do innych narządów. Najczęściej choroba rozwija się w błonie śluzowej żołądka, ale może również objąć jego głębsze warstwy.
Rodzaje nowotworów żołądka
Wyróżniamy kilka typów nowotworów żołądka, z których najczęściej diagnozowany jest rak gruczołowy (adenocarcinoma), stanowiący około 90% wszystkich przypadków. Inne, rzadsze formy to:
- chłoniaki – związane z tkanką limfatyczną żołądka,
- guz stromalny (GIST) – wywodzący się z komórek mięśniowo-śródbłonkowych,
- nowotwory neuroendokrynne – rosnące z komórek układu hormonalnego.
Różne typy nowotworów rozwijają się w różnym tempie i reagują na inne formy terapii, co wpływa na wybór najlepszego leczenia.
Jak powstaje rak żołądka – proces transformacji komórek
Proces rozwoju raka żołądka zaczyna się od zmian w DNA komórek wyściełających żołądek. Często jest to efekt długotrwałego stanu zapalnego, wywołanego np. przez bakterię Helicobacter pylori. Stopniowo komórki tracą zdolność do prawidłowego wzrostu i regeneracji, co prowadzi do ich przekształcenia w zmiany przednowotworowe, a w końcu – w złośliwy nowotwór.
Zmiany te mogą rozwijać się przez wiele lat bezobjawowo. U niektórych osób nowotwór rozwija się z polipów gruczołowych lub zmian typu dysplazja. Kluczowe znaczenie ma więc szybka reakcja na pojawienie się pierwszych, nawet niepozornych objawów.
Kto jest najbardziej narażony na zachorowanie?
Na raka żołądka szczególnie narażone są osoby po 50. roku życia, choć w ostatnich latach diagnozuje się go również u młodszych pacjentów. Częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Czynniki zwiększające ryzyko to:
- przewlekła infekcja Helicobacter pylori,
- palenie papierosów,
- dieta uboga w warzywa i owoce, a bogata w sól i produkty wędzone,
- historia raka żołądka w rodzinie,
- przebyte zabiegi chirurgiczne w obrębie żołądka,
- choroby takie jak anemia złośliwa lub przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka.
Objawy raka żołądka – na co zwrócić uwagę?
Objawy raka żołądka są często niespecyficzne i mylone z dolegliwościami trawiennymi. To właśnie brak charakterystycznych symptomów we wczesnym stadium sprawia, że choroba bywa późno diagnozowana.
Wczesne objawy, które często są ignorowane
Na początkowym etapie największe zagrożenie stanowi to, że objawy są subtelne i łatwe do zignorowania. Zwróć uwagę na:
- uczucie pełności lub łagodny dyskomfort w nadbrzuszu,
- lekkie nudności,
- utratę apetytu,
- niestrawność lub zgagę, która wcześniej nie występowała,
- niezamierzoną utratę masy ciała.
Ze względu na niespecyficzność tych objawów wiele osób leczy się na niestrawność, nie podejrzewając nowotworu.
Zaawansowane stadium – alarmujące sygnały z organizmu
W późniejszych etapach choroby objawy stają się bardziej wyraźne i niepokojące. Należą do nich:
- silny ból brzucha,
- trudności w połykaniu (dysfagia),
- obecność krwi w wymiotach lub stolcu (smoliste stolce),
- znacząca utrata masy ciała,
- chroniczne zmęczenie,
- wymioty po posiłku.
Pojawienie się tych symptomów może oznaczać, że rak objął już większą część żołądka lub inne narządy.
Różnice w objawach między kobietami i mężczyznami
U kobiet objawy raka żołądka mogą być mniej wyraźne i łatwiej tłumaczone objawami związanymi z cyklem hormonalnym lub stresem. Częściej też zgłaszają one uczucie mdłości, ból w nadbrzuszu oraz wyniszczenie. Mężczyźni z kolei częściej doświadczają problemów z przełykaniem i wymiotów. W obu przypadkach typowe jest lekceważenie lekkich objawów przez długi czas.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Rozwój raka żołądka może być efektem połączenia różnych czynników – genetycznych, środowiskowych i stylu życia.
Jakie nawyki żywieniowe zwiększają ryzyko?
Dieta ma ogromny wpływ na ryzyko zachorowania. Za szczególnie ryzykowne uznaje się:
- spożywanie dużej ilości słonych i wędzonych produktów,
- dieta uboga w błonnik, warzywa i owoce,
- częste spożywanie czerwonego mięsa i tłustych potraw,
- dietę bogatą w azotany i konserwanty, które mogą przekształcać się w substancje rakotwórcze.
Z drugiej strony — dieta roślinna, bogata w antyoksydanty, chroni żołądek przed przewlekłym stanem zapalnym i redukuje ryzyko mutacji komórkowych.
Infekcja Helicobacter pylori a nowotwór żołądka
Helicobacter pylori to bakteria, która kolonizuje błonę śluzową żołądka i może prowadzić do przewlekłego zapalenia, a w konsekwencji — do zmian przednowotworowych. Choć nie każda osoba zakażona zachoruje na raka, ryzyko znacząco rośnie, jeśli infekcja trwa wiele lat.
Leczenie H. pylori za pomocą antybiotykoterapii może zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworu, szczególnie jeśli zostanie wdrożone wcześnie.
Predyspozycje genetyczne i choroby współistniejące
Jeśli rak żołądka występował w Twojej rodzinie, zwłaszcza u bliskich krewnych pierwszego stopnia, ryzyko zachorowania może być nawet kilkukrotnie wyższe. Dodatkowo do chorób, które zwiększają podatność, należą:
- niedokrwistość złośliwa (Addisona-Biermera),
- zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka,
- stan po wcześniejszych operacjach żołądka,
- zespół Lyncha i inne zespoły dziedzicznego raka.
Diagnostyka raka żołądka – jak przebiega badanie?
Im wcześniej wykryta choroba, tym większa szansa na całkowite wyleczenie. Dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka w przypadku niepokojących objawów.
Najczęściej stosowane metody diagnostyczne
Do podstawowych metod wykrywania raka żołądka należą:
- gastroskopia z biopsją,
- badanie kontrastowe górnego odcinka przewodu pokarmowego (RTG z barytem),
- tomografia komputerowa (TK),
- endosonografia (EUS – USG przez ścianę żołądka),
- badania krwi (markery nowotworowe, anemia).
Biopsja – czyli pobranie wycinku do analizy mikroskopowej – jest kluczowa, by potwierdzić obecność komórek nowotworowych i określić ich typ.
Gastroskopia – co warto wiedzieć przed badaniem?
Gastroskopia to podstawowe badanie diagnostyczne w przypadku podejrzenia raka żołądka. Polega na wprowadzeniu cienkiego endoskopu przez przełyk do żołądka. To bezpieczna procedura, przeprowadzana najczęściej w znieczuleniu miejscowym.
W trakcie badania lekarz może pobrać wycinki do analizy. Pacjent powinien być na czczo min. 6 godzin przed gastroskopią i unikać leków rozrzedzających krew.
Znaczenie wczesnego wykrycia dla rokowań
Wczesne rozpoznanie to klucz do skutecznego leczenia. Rak w początkowym stadium może być całkowicie wyleczony poprzez resekcję guza lub drobną operację. W zaawansowanym stadium nadal możliwe jest leczenie, ale jego skuteczność znacznie maleje. Dlatego osoby z grupy ryzyka powinny regularnie wykonywać gastroskopię kontrolną.
(Kontynuacja w dalszej części ze względu na limit znaków)
